Απαλλαγή ΦΠΑ Επενδυτικών Αγαθών

Η απαλλαγή (αναστολή καταβολής) του ΦΠΑ επενδυτικών αγαθών είναι ένα ειδικό καθεστώς που επιτρέπει σε επιχειρήσεις να μην καταβάλλουν αμέσως τον ΦΠΑ κατά την αγορά νέου εξοπλισμού που προορίζεται για παραγωγική χρήση. Αντίθετα, ο ΦΠΑ δηλώνεται στη πρώτη επόμενη περιοδική φορολογική δήλωση του αγοραστή.

Δικαίωμα στην απαλλαγή έχουνε επιχειρήσεις που έχουν υπαχθεί στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ όπως:

Βιομηχανικές
Βιοτεχνικές
Μεταλλευτικές
Λατομικές
Ξενοδοχειακές
Αγροτικές
Εμπορικές

Με άλλα λόγια, κλάδοι όπως η παραγωγή, η μεταποίηση, η εξόρυξη, η ξενοδοχία και η γεωργία μπορούν να υπαχθούν στο ειδικό αυτό καθεστώς, εφόσον αποκτούν νέα μηχανολογικά και λοιπά επενδυτικά αγαθά για την παραγωγική τους δραστηριότητα.

Σύμφωνα με την ΚΥΑ Π.2869/2389/ΠΟΛ.137/4.5.1987 (ΦΕΚ Β’ 236/1987), στα «επενδυτικά αγαθά» συμπεριλαμβάνονται:

Μηχανήματα
Εξαρτήματα και λοιπά όργανα
Ανταλλακτικά παγίων
Επαγγελματικά μεταφορικά μέσα
Νέες τεχνολογίες
Εξοπλισμός πληροφορικής

Προϋπόθεση είναι ότι αυτά τα αγαθά εξυπηρετούν τις ανάγκες της επιχείρησης και χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία της. Με λίγα λόγια, η νομοθεσία ορίζει ότι καινούργιος μηχανολογικός και λοιπός εξοπλισμός μίας επιχείρησης αποκτάται χωρίς άμεση καταβολή του ΦΠΑ

ΠΟΛ. 1150/2020: Νέα διεύρυνση για ξενοδοχειακές επενδύσεις

Η ΠΟΛ.1150/2020 (υπ’ αριθμ. Α.1150/15.5.2020) επεκτείνει το καθεστώς των επενδυτικών αγαθών στις κατασκευές ξενοδοχειακών μονάδων. Συγκεκριμένα, καθορίζει ότι η ίδια διαδικασία απαλλαγής του ΦΠΑ (αναστολής καταβολής) που προβλέπει η ΚΥΑ του 1987 εφαρμόζεται αναλόγως και για δαπάνες κατασκευής ή εκσυγχρονισμού κτιρίων ξενοδοχείων. Υπογραμμίζεται ότι για να ισχύσει η απαλλαγή στο οικοδομικό έργο, πρέπει η ξενοδοχειακή επιχείρηση να πραγματοποιεί τη νέα κατασκευή σε ακίνητο που της ανήκει (κατά κυριότητα) ή για το οποίο έχει νόμιμη σχέση χρήσης τουλάχιστον εννέα (9) ετών.

Επιπλέον, ο οφειλόμενος ΦΠΑ των εργασιών αυτών πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ. Για παράδειγμα, αν ένα ξενοδοχείο προβαίνει σε επέκταση ή εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών του σε ακίνητο που κατέχει, μπορεί να μην πληρώσει άμεσα τον ΦΠΑ των οικοδομικών εργασιών αλλά να τον δηλώσει μετά με την πρώτη δήλωση ΦΠΑ. Στη θέση των εγγράφων της ΚΥΑ του 1987 (π.χ. των πινάκων του αιτήματος), ο επενδυτής υποβάλλει στη Δ.Ο.Υ. τις συμβάσεις κατασκευής του έργου και την άδεια δόμησης. Για κάθε σύμβαση εκδίδεται ξεχωριστή βεβαίωση απαλλαγής για το αντίστοιχο αντάλλαγμα. Με αυτόν τον τρόπο η ΠΟΛ.1150/2020 διευκολύνει ειδικά τις ξενοδοχειακές επενδύσεις, προσθέτοντας νέα κατηγορία δαπανών στο ισχύον πλαίσιο.

Εγκύκλιος Ε.2076/2024: Νέες διευκρινίσεις εφαρμογής

Η εγκύκλιος Ε.2076/06.12.2024 της ΑΑΔΕ παρέχει πρόσφατες οδηγίες για την εφαρμογή του καθεστώτος αναφορικά με αγαθά που δεν υπάγονται αυτοτελώς σε μηχανολογικό εξοπλισμό. Επιβεβαιώνει ότι η απαλλαγή εξακολουθεί να ισχύει για τις ίδιες κατηγορίες επιχειρήσεων και αγαθά (νέος εξοπλισμός κατά την παραγωγική δραστηριότητα), υπενθυμίζει το σχετικό όριο των 2.934,70 € ανά συναλλαγή και καθορίζει πλέον ότι οι αιτήσεις υποβάλλονται ψηφιακά μέσω του myAADE.

Σημαντική διευκρίνιση αφορά στα συνοδευτικά υλικά: η εγκύκλιος τονίζει ότι αυτοτελή υλικά όπως καλώδια ή σωλήνες δεν υπάγονται χωριστά στο καθεστώς, εφόσον δεν έχουν δική τους λειτουργία – εξαιρούνται μόνο όταν αίρεται η αυτοτέλειά τους (π.χ. καλώδιο μαζί με αντλίες και κινητήρες ή σωλήνες μαζί με αντλητικό συγκρότημα). Επιτρέπει επίσης στον ίδιο επενδυτή να υποβάλει έναν ή περισσότερους πίνακες/αιτήσεις για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο (π.χ. από διαφορετικούς προμηθευτές ή για διαφορετικά τμήματα του έργου).

Παραδείγματα εφαρμογής

Αγορά εξοπλισμού: Μία μεταποιητική επιχείρηση αποκτά π.χ. νέο CNC μηχανουργικό κέντρο ή ολόκληρο αρδευτικό σύστημα (γεωργικό επενδυτικό μηχάνημα) για τις ανάγκες της παραγωγής της. Καθώς είναι καινούργιος εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στην παραγωγή, υπάγεται στην απαλλαγή ΦΠΑ επενδυτικών αγαθών. Ο επενδυτής δηλώνει το σύνολο της αξίας του και του ΦΠΑ στο πρώτο έντυπο ΦΠΑ που υποβάλλει μετά την αγορά, αντί να πληρώσει τον ΦΠΑ στον προμηθευτή.
Κατασκευή κτιρίου: Μία ξενοδοχειακή επιχείρηση αποφασίζει επέκταση ή πλήρη ανακαίνιση κτιρίου. Με την ΠΟΛ.1150/2020, οι δαπάνες για το έργο αυτό μπορούν να υπαχθούν αναλογικά στο καθεστώς αναστολής ΦΠΑ, εφόσον οι εργασίες γίνονται σε ιδιόκτητο ή μακροχρόνια παραχωρημένο ακίνητο και καλύπτουν το κατώφλι των 3.000 €. Έτσι, αν για παράδειγμα πραγματοποιεί εκσυγχρονισμό των χώρων (κατασκευαστικές εργασίες επί δομής ξενοδοχείου), δεν καταβάλλει αμέσως ΦΠΑ στα τιμολόγια των συνεργείων αλλά τον δηλώνει αργότερα σύμφωνα με το ίδιο σύστημα.

Πρακτική εφαρμογή: Βήματα για τον επιχειρηματία

Υποβολή αίτησης απαλλαγής: Ο επενδυτής καταθέτει στη Δ.Ο.Υ. αίτηση για έγκριση αγοράς/εισαγωγής αγαθών με αναστολή ΦΠΑ. Στην αίτηση αυτή επισυνάπτει αναλυτικό πίνακα των αγαθών (αναγράφοντας ποσότητες, αξίες, τελωνεία ή προμηθευτές και ΑΦΜ τους) και τη νομίμως επικυρωμένη υπεύθυνη δήλωση (Ν.1599/1986) με στοιχεία της επιχείρησης και βεβαίωση ότι τα αγαθά είναι απαραίτητα για την επένδυση. Σε κάθε περίπτωση καταβάλλεται και ο απαιτούμενος φόρος (≥3.000 €) για το καθεστώς.
Έκδοση βεβαίωσης απαλλαγής: Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, η Δ.Ο.Υ. χορηγεί στον επενδυτή βεβαίωση απαλλαγής ΦΠΑ χωρίς πληρωμή προς τον προμηθευτή. Η βεβαίωση αυτή επισυνάπτεται στο αντίστοιχο τελωνειακό παραστατικό ή στο πρωτότυπο τιμολόγιο που εκδίδεται από τον προμηθευτή.
Έκδοση τιμολογίου χωρίς είσπραξη ΦΠΑ: Ο προμηθευτής εκδίδει τιμολόγιο όπου δεν εισπράττει ΦΠΑ, αφού βεβαιώνεται η απαλλαγή. Στο τιμολόγιο αυτό αναγράφει το ακόλουθο κείμενο: «Δεν εισπράττεται ΦΠΑ – Υπόχρεος για την καταβολή του είναι ο αγοραστής με την προσωρινή δήλωση βάσει της ΠΟΛ.2869/1987».
Προσκόμιση τιμολογίων στην ΔΟΥ: Ο επενδυτής (αγοραστής) υποχρεούται να προσκομίσει στη Δ.Ο.Υ. αντίγραφο του τιμολογίου απαλλαγής εντός ενός (1) μηνός από την έκδοσή του. Επιπλέον, η αξία των αποκτηθέντων αγαθών δηλώνεται ως εκροή και εισροή στην περιοδική δήλωση ΦΠΑ της φορολογικής περιόδου.
Έλεγχος και υποχρεώσεις μετά την αγορά: Ο αρμόδιος φορολογικός έφορος παρακολουθεί το έργο και ελέγχει αν τα αγαθά εγκαταστάθηκαν στον δηλωθέντα χώρο και δεν μεταπωλήθηκαν πριν τη χρήση τους. Ο επενδυτής υποχρεούται να γνωστοποιήσει πότε άρχισε η χρησιμοποίηση των αγαθών (μέσα σε 10 ημέρες από τη χρήση). Σε περίπτωση πώλησης των αγαθών πριν από τη χρήση τους, ο επενδυτής θα πρέπει να καταβάλει στο Δημόσιο τον οφειλόμενο ΦΠΑ καθώς και πρόστιμο 50% του αρχικώς αναλογούντος ΦΠΑ. Αυτές οι προβλέψεις εξασφαλίζουν την εύρυθμη εφαρμογή του καθεστώτος και αποτρέπουν καταχρήσεις.